Ciekawe Obiekty
- Zespół pałacowo-parkowy w Krokowej
Pałac w Krokowej to perełka architektury, miejsce chętnie odwiedzane przez gości z całego świata. Pierwsze założenie zamkowe datowane jest przez historyków na XIII – XIV w. Pod koniec XIII w. najprawdopodobniej istniał w miejscu obecnego pałacu tzw. grodek stożkowy, czyli średniowieczna siedziba rycerska o charakterze obronnym. Dopiero pod koniec XIV lub na początku XV w. powstał w tym miejscu pierwszy murowany z kamienia polnego zamek. Obecna forma pałacu pochodzi z XVIII w. Odrestaurowany park w 1990 roku pochodzi z XVIII / XIX w. posiada drzewostan liczący 200 – 250 lat, m.in. Miłorząb Japoński, Magnolię Drzewolistną czy Katalpę Bignioniową. Wzdłuż południowego odcinka fosy w XVIII w. utworzono Aleję Filozofów na pamiątkę pobytu niemieckiego filozofa Johanna Fichtego. Niegdysiejsza siedziba rodu von Krockow mieści dziś przytulny, elegancki hotel oraz restaurację. Po wcześniejszym zgłoszeniu (min. 7 dni) istnieje możliwość zwiedzania Zamku, Parku oraz Muzeum z przewodnikiem dla grup do 25 osób.
adres: 84-110 Krokowa, ul. Zamkowa 1
Tel. +48 58 774 21 11, Fax. +48 58 774 21 10
Tel. kom. +48 605 333 269
e – mail: recepcja@zamekkrokowa.pl
- Muzeum w Krokowej
W dawnej gospodzie „Pod księciem Mestwinem” mieści się jedyne w Polsce muzeum polsko-niemieckie. Tam, gdzie niegdyś znajdowała się sala taneczna, dziś można zapoznać się z historią i sztuką naszego regionu oraz poznać skomplikowane dzieje Kaszubów, Polaków, Niemców, czy Olendrów. W muzeum obejrzą Państwo zbiory etnograficzne, pamiątki rodzinne po dawnych właścicielach zamku, a także czasowe wystawy historyczne i artystyczne. Muzeum zlokalizowane jest w budynku za kościołem.
Wystawa Bursztyn bałtycki. Dziedzictwo i nowoczesność 3.0
Po sukcesach w Wenecji, Gdańsku i Pucku wystawa pojawiła się w Krokowej. Bursztyn bałtycki w nowej odsłonie został pokazany w Muzeum Regionalnym.
W ramach ekspozycji można obejrzeć naturalne formy bursztynu bałtyckiego, inkluzje, rzemiosło artystyczne, sztukę współczesną i innowacyjny design. Nie zabrakło także prezentacji z pokazów mody i bursztynu oraz weneckich strojów autorstwa znanych polskich projektantów Joli Słomy i Mirka Trymbulaka oraz masek z renomowanej pracowni braci Sergio i Massimo Boldrin „La Bottega dei Mascarer”, którzy realizowali eksponaty, m.in. na potrzeby filmu „Oczy szeroko zamknięte”.
Nowoczesność
Bursztynnictwo to jedna z dziedzin, w której Gdańsk stały się światowym liderem,
a bursztynowa biżuteria sygnowana marką „made in Poland” jest dzisiaj niekwestionowaną gwarancją najwyższej jakości i wyróżnikiem markowego produktu klasy „premium”. Wystawa pokazuje, że najważniejszym czynnikiem, który twórcom bursztynowej biżuterii pozwolił odnieść spektakularny międzynarodowy sukces, stało się wzornictwo. Gdańsk zyskał dzisiaj renomę globalnego bursztynowego trendsettera, do czego walnie przyczyniły się międzynarodowe targi Amberif, które w skali świata stały się kluczową imprezą targową i promocyjną poświęconą bursztynowi oraz Muzeum Bursztynu w Gdańsku.
Światowy ośrodek biżuterii srebrnej i z bursztynem
Polska jest największym na świecie producentem biżuterii z bursztynem bałtyckim
i trzecim w Europie, po Włoszech i Niemczech, producentem biżuterii srebrnej, nierzadko zdobionej bursztynem, która dociera do 83 krajów na całym świecie. Trzon branży stanowi kilka tysięcy mikro i małych przedsiębiorstw, często o charakterze rodzinnym. W sumie szacuje się, że kilkadziesiąt tysięcy Polek i Polaków utrzymują się z pracy przy bursztynie bałtyckim, budując jednocześnie potencjał eksportowy polskiej gospodarki.
Bursztyn w sztuce współczesnej
Tak jak koral nieodmiennie kojarzony jest z cywilizacją śródziemnomorską, a perły z Dalekim Wschodem i Oceanią, tak bursztyn bałtycki – także związany z morzem materiał organiczny – jest ważnym nośnikiem kultury materialnej Europy Północnej oraz historycznego dziedzictwa. Rzadko się zdarza, aby materiały tak silnie warunkowane wielowiekową tradycją wciąż były atrakcyjnym tworzywem dla współczesnych artystów sztuk użytkowych.
Naturalny bursztyn bałtycki i nietypowe materiały
Wystawa w Krokowej pokazuje, że bursztyn bałtycki jest wytworem natury i czasu. Szacunek do naturalnego piękna i formy bursztynu nie ogranicza jednak twórców, rzemieślników i producentów w łączeniu go z innym materiałami. Srebro
z bursztynem bałtyckim to polska i gdańska tradycja, ale to nie oznacza, iż należy go łączyć tylko ze srebrem, złotem, brylantami lub perłami. Studenci Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w ramach projektu Trend Book nie boją się łączyć naturalnego bursztynu z kompozytem, aluminium, folią, ceramiką, końskim włosiem, lakierem akrylowym, lateksem, mosiądzem, pleksi, poliamidem, silikonem, tatuowaną skórą świńską i stalą chirurgiczną, szkłem i tworzywem akrylowym, węglem drzewnym i żywicą.
Organizatorzy wystawy:
Wystawa organizowana jest przez Związek Miast i Gmin Morskich wspólnie z Biurem Prezydenta Miasta Gdańska i gminą Krokowa, przy współpracy z Muzeum Inkluzji w Bursztynie Uniwersytetu Gdańskiego, Stowarzyszeniem Twórców Form Złotniczych i Pomorską Izbą Rzemieślniczą MSP. Partnerami są Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego oraz Gdańska Infrastruktura Wodociągowo Kanalizacyjna.
Wystawa jest realizowana w ramach projektu Gdańsk- światową stolicą bursztynu.
adres: 84-110 Krokowa, ul. Zamkowa 1
Tel. +48 587742111 wew.115 Tel. kom. +48 669 790 700
e – mail: muzeum@zamekkrokowa.pl
http://zamekkrokowa.pl/pl/muzeum/
- Zespół pałacowo-parkowy w Prusewie „Sześć dębów”
W roku 1910 zostaje wybudowany pałac w Prusewie przez rodzinę Flissbachów, właścicieli majątku w Prusewie w latach 1835 – 1945. Częścią składową pałacu jest park o pow. 1,7 ha. w układzie geometrycznym i angielskim, Na jego terenie znajduje się bogaty starodrzew tj. osiem pomników przyrody w wieku ponad 250 lat, zachowana mała architektura w tym fontanna, aleja różana oraz liczne kompozycje kwiatowe. Obecnie w pałacu znajduje się restauracja oraz pokoje gościnne.
adres: Prusewo 1, 84-113 Wierzchucino
Tel. +48 58 673 57 37, Tel. kom. +48 604 553 606
e – mail: szescdebow@prusewo.pl
- Pałac w Kłaninie
Budynek pałacu został wzniesiony w XVII w. przebudowany i rozbudowany w XIX w. Od 1838 r. do 1945 r. majątek rozwijał się pod zarządem rodu von Grass, którzy między innymi założyli ponad 2 ha ogród, w którym znajdowały się rzadkie okazy drzew m. in. żywotnik japoński, miłorząb dwuklapowy czy świerk kaukaski. W okresie zarządzania pałacem przez rodzinę von Grass powstała także zachowana do dziś aleja lipowa prowadząca przez XIX – wieczną stalową, ażurową bramę do rezydencji. Obecnie w pałacu znajduje się hotel z ogólnie dostępną restauracją.
adres: Kłanino 22, 84-107 Kłanino
tel. +48 58 774 58 58
e – mail: recepcja@klanino.pl
www.klanino.pl
- Zespół kościelno-klasztorny w Żarnowcu
Kompleks klasztorno-kościelny w Żarnowcu jest najcenniejszym zabytkiem gminy Krokowa i jednym z najcenniejszych obiektów północnych Kaszub. Kompleks składa się z kościoła z krużgankami, budynku klasztornego oraz plebanii. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest Pieta pochodząca z ok. 1430 roku. Na uwagę zasługuje także ołtarz główny, datowany na ok. 1700 r., z postaciami Marii i Archanioła Gabriela dwa ołtarze boczne, chrzcielnica z XVIII w.
i ambona. Gotyckie krużganki przylegają do kościoła od jego północnej strony. Fundatorami żeńskiego klasztoru w Żarnowcu byli oliwscy cystersi w 1235 roku. Rozwój Żarnowca przez kolejne 500 lat był związany z kondycją klasztoru. W 1772 roku władze pruskie zlikwidowały zakony i przejęły ich majątek. Dopiero w 1946 roku do Żarnowca powróciły mniszki – benedyktynki z Wilna. Klasztorny skarbiec skrywa liczne zabytki m. in. cenne rękopisy z XV w., pastorały i bogato zdobiony graduał, piękne szaty i hafty liturgiczne. Istnieje możliwość zwiedzania kompleksu kościelno – klasztornego w Żarnowcu po wcześniejszym umówieniu.
adres: Parafia Rzymskokatolicka pw. Zwiastowania Pana w Żarnowcu ul. Klasztorna 3, 84-110 Krokowa
Tel. +48 58 673 71 07
e – mail: zarnowiec@diececja.gda.pl
www.zarnowiec.diecezja.gda.pl
- Kościół w Dębkach
Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej powstał w 1935 roku. Ten piękny drewniany obiekt został zaprojektowany przez T. Hornunga architekta pochodzącego z kaszubskiej miejscowości Wiela. Kaplicę oraz całe jej wyposażenie wykonano w drewnie. Autorami wystroju wnętrza byli kaszubscy artyści rzeźbiarze Teodor Pliński i Franciszek Menczykowski. Inicjatorem powstania kościoła w Dębkach był prof. Wrzosek oraz jego rodzina. W czasie II Wojny Światowej, w świątyni został zniszczony ołtarz, który w 2009 roku został zrekonstruowany na podstawie ocalałych zdjęć z okresu jego budowy.
adres: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Dębkach
ul. Zakonna 10, 84-110 Krokowa
Tel. +48 58 673 71 56 , Tel. kom. +48 604 197 203
e – mail: burda@xcr.pl
www.debki-alleluja.pl
7. Kościół w Krokowej
Około 1300 roku w Krokowej została wybudowana pierwsza drewniana kaplica przez Piotra Krokowskiego. Kolejni potomkowie rodu przebudowywali kościół, ale największe zmiany wprowadził Wawrzyniec Krokowski 1498 roku wybudował w Krokowej pierwszy murowany kościół z drewnianą wieżyczką. Obecny, neogotycki kościół, powstał w latach 1833-1850 z fundacji i według projektu Karola Gustawa Adolfa von Krockow, na takim samym planie jak rotterdamska katedra. Do 1945 roku był to kościół ewangelicki
pw. Św. Krzyża, natomiast od 1946 roku kościół katolicki
pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Wyposażenie wnętrza kościoła jest neogotyckie i stanowią je: murowany ołtarz, chrzcielnica, ambona, chór muzyczny i barokowy krucyfiks procesyjny. W krypcie znajdują się kamienne płyty nagrobne rodziny von Krockow.
adres: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Krokowej
84-110 Krokowa, ul. Wejherowska 1
Tel. +48 58 673 71 19
e – mail: swkatarzyna@petrus.opok.org.pl
www.parafiakrokowa.pl
- Zespół młynów w Lisewie
Zespół młynów znajduje się na południe od wsi Lisewo w malowniczej dolinie rzeki Czarna Woda. Już w XVIII w. w dolinie funkcjonowały tu trzy młyny. Zachowane do czasów dzisiejszych młyny pochodzą z końca XIX w., ale zbudowane zostały w miejscach lokalizacji obiektów wcześniejszych. Obecnie zespół młynów w Lisewie należy do prywatnego właściciela.
9. Góra Zamkowa
Dwa kilometry na południe od wsi Lubkowo, położonej tuż przy Jeziorze Żarnowieckim, znajduje się spore wzniesienie (102,4 m – najwyższe wzniesienie w Gminie Krokowa). W IX lub X wieku wzniesiono w tym miejscu gród warowny, który jednak koło XII wieku został prawdopodobnie zdobyty i spalony (archeolodzy natrafili na zwęglone resztki palisady). Gdy wdrapiemy się na górę , będziemy mogli z niej podziwiać przepiękne Jezioro Żarnowieckie, a odpoczywając po trudach wspinaczki opowiedzieć dzieciom historię powstania Zamkowej Góry. Legenda mówi … […] Dawno temu, według legendy, stał tu zamek, w którym mieszkała piękna królewna. Wybierając się do kościoła w Żarnowcu przeglądała się w lusterku i powtarzała, że nie ma piękniejszej niż ona w świecie. Jej służąca, mająca na myśli obraz Matki Bożej, powiedziała, że owszem, zna śliczniejszą. Rozgniewana królewna wykrzyknęła, że to nieprawda, że ona jest najśliczniejsza, a jeśli nie, to niech się zamek pod ziemię zapadnie. Tak też się stało. […] Zaklęcie może zdjąć tylko rycerz, który przejdzie z klasztoru w Żarnowcu na Zamkową Górę, obejdzie ją i wróci z powrotem w czasie nie dłuższym niż czytanie Ewangelii w Niedzielę Palmową. Innym magicznym sposobem uratowania królewny jest milczący bieg z Żarnowca na Górę Zamkową również w Niedzielę Palową i całowanie po drodze wszystkich napotkanych zwierząt.
Wzdłuż wschodnich brzegów Jeziora Żarnowieckiego rozciąga się zalesiona i bogato rzeźbiona wysoczyzna morenowa, o stromych i trudno dostępnych stokach. We wczesnym średniowieczu, być może w VII-IX wieku, funkcjonowała tu jedna z czołowych słowiańskich warowni Pomorza Wschodniego. Był to gród ziemno-drewniany stanowiący centrum opola, czyli sąsiadujących ze sobą osad, zamieszkałych przez wspólnotę rodowo-terytorialną. Pozostałością po nim jest grodzisko na Górze Zamkowej, czyli wzniesieniu znajdującym się w południowej części wysoczyzny.
O grodzie tym nic nie mówią źródła pisane, a przekazy ograniczają się do legendy. Podczas badań archeologicznych stwierdzono, iż gród zniszczony został gwałtownie, zapewne podczas zbrojnego napadu.
Grodzisko zajmuje płaski szczyt wzgórza, odległy od Jeziora Żarnowieckiego około 500 m, jego całkowite wymiary z fosami to około 110 x 60 m. Brama ulokowana była od strony wschodniej. Jest to typowe grodzisko wyżynne, dostosowane do terenu. Ma układ pierścieniowaty; wały ziemne obejmują dwa ułożone tarasowo majdany, przy czym zachodni jest wyższy i może być to pierwotna część, powiększonego później grodu. Taki układ zapewniał lepsze warunki obronne i mógł pełnić dwie funkcje: górna mieściła chram (świątynię) lub siedzibę władcy, a wysunięta dolna była zapleczem gospodarczym.
Szczyt wzniesienia zajętego przez grodzisko ma wysokość około 95 m n.p.m. (93,6 m ponad taflę wody jeziora Żarnowieckiego). Obecna wysokość zachowanych wałów ziemnych sięga 100 m n.p.m. Do grodziska prowadzi jedna droga, od północy, przez siodło terenowe z sąsiedniego szczytu oraz leśne ścieżki.
Tekst i grafika ze strony www.kaszubypolnocne.pl
10. Cmentarz ewangelicki w Karwieńskich Błotach I (Cmentarz Mennonicki)
Cmentarz znajduje się na zachód od zabudowy wsi wśród nieużytkowanych zarastających drzewami pól. Cmentarz ewangelicki założony w połowie XIX wieku, został założony na planie prostokąta i otoczony głogowym żywopłotem. Zachowały się znajdujące we wschodniej części ruiny murowanego z cegły grobowca z drugiej połowy XIX wieku oraz szczątki nagrobków z których najstarszy nosi datę 1848. Cmentarz użytkowany był jeszcze w latach 1940 – stych. 24 kwietnia 1990 cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.
11. Wrak statku General Carleton
460 metrów od ujścia Piaśnicy zalegają na głębokości 4,7 – 7,8 metrów pozostałości brytyjskiego statku General Carleton, który zatonął podczas sztormu 27 września 1785 roku, w trakcie rejsu ze Sztokholmu do Anglii, z ładunkiem ponad 500 ton żelaza. Śmierć w katastrofie poniosła większość z 18 osobowej załogi dowodzonej przez kapitana Williama Hustlera.
General Carleton został zbudowany w 1777 roku, w stoczni Thomasa Fishburna w Whitby (Anglia), w tej samej co HMS Endeavour, na którym kapitan James Cook odbył pierwszą wyprawę dookoła świata w latach 1768 – 1771. Obydwa statki były do siebie bardzo podobne. Trzymasztowy żaglowiec mierzył ok. 32 metrów długości, 9 metrów szerokości i przy zanurzeniu 5,2 metrów zabierał ponad 500 ton ładunku. W latach 1777 – 1785 kursował między portami brytyjskimi a bałtyckimi – głównie Rygą. Od 1782 roku jako pomocnicza jednostka logistyczna Royal Navy uczestniczył w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
Sztorm w dniu 26 września 1785 roku zmusił statek do próby zakotwiczenia w pobliżu brzegu w celu dokonania niezbędnych napraw. Wkrótce jednak doszło do wyrwania kotwicy i uderzenia kadłuba o dno.
Jego pozostałości zostały zlokalizowane w 1989 roku przez ichtiologa i płetwonurka dr Michała Woźniewskiego (1946 – 2000) przy pomocy miejscowych rybaków. Odkrycie to stało się możliwe m. in. dzięki przekazywanej z pokolenia na pokolenia opowieści o katastrofie statku.
W latach 1995 – 1998 systematyczne podwodne badania archeologiczne przeprowadził Dział Badań Podwodnych Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Wydobyto zabytki, które umożliwiły odtworzenie historii statku i jego załogi, m.in. dzwon okrętowy z nazwą jednostki.
Tekst na podstawie opracowania Waldemara Ossowskiego
12. Dębki: granica polsko-niemiecka 1920-1939
Granica polsko-niemiecka po I wojnie światowej wyznaczona została według postanowień Traktatu Wersalskiego. Na odcinku pomiędzy naówczas granicznym jeziorem Żarnowieckim a brzegiem Bałtyku przebiegała wzdłuż biegu rzeki Piaśnicy.
Jednak przy Żarnowieckiej Drodze to nie rzeka wyznaczała granicę, a płynąca nieco na zachód Struga Piaśnica.
Obecnie teren przy drodze nr 213 jest mocno zmieniony, ponieważ w latach 70. XX w. rzekę uregulowano i zbudowano jaz na wypływie z jeziora, a starorzecza zasypano. Prace związane były z budową Elektrowni Wodnej Żarnowiec w Czymanowie – jest to elektrownia szczytowo-pompowa, mająca współpracować z nieukończoną Elektrownią Jądrową Żarnowiec w Kartoszynie. Południowy brzeg jeziora otoczono wówczas wałem ziemnym, a rzekę Piaśnicę zamieniono w kanał odpływowy. Dawna granica przecinała szosę około 260 metrów na zachód od obecnego mostu i jazu.
Walki toczone na polach bitew pierwszej wojny światowej zakończyły się 11 listopada 1918 roku. Lecz kończący wojnę Traktat Wersalski podpisano dopiero 28 czerwca 1919 roku.
Dębki: nr 1 granicy polsko-niemieckiej 1920-1939
Ponad pół roku później, w styczniu i lutym 1920 roku rozpoczęto przekazywanie Pomorza polskiej administracji i wojsku. Wybrzeże morskie II Rzeczypospolitej liczyło 147 km, w tym oba brzegi Półwyspu Helskiego 74 km, brzeg morza otwartego 24 km, a brzeg Zatoki Puckiej 49 km. Było to zaledwie 2% granicy Rzeczypospolitej. W zachodnim skraju wybrzeża znajdowała się niewielka nadmorska osada rybacka Dębki, której nazwa pochodzi od żyjącego tu w XVIII wieku rodu Dębków.
W okresie międzywojennym, z uwagi na położenie na romantycznych nadmorskich kresach Polski, stała się popularnym letniskiem. Szczególną atrakcją i celem patriotycznych wycieczek był spacer na granicę państwa, przebiegającą za pobliską rzeką Piaśnicą. Granicę wyznaczały granitowe słupki, przy czym słupek nr 1 stał na wydmie, około 200 m na zachód od ujścia rzeki. Nosił napis „Versallies” i datę 28.6.1919 r. oraz litery P i D wskazujące rozgraniczane państwa. W roku 1939 słupki zostały przewrócone przez wkraczające do Polski wojska niemieckie, a później zniszczone.
Tekst ze strony www.kaszubypolnocne.pl
13. Wierzchucino: pomnik poległych w I wojnie światowej
Wierzchucino to bardzo stara, duża i dobrze zagospodarowana wieś kaszubska o układzie wielodrożnym, położona 11 km na zachód od Krokowej. Historia osadnictwa na terenie dzisiejszej wsi sięga początku wczesnej epoki żelaza, a nazwa wsi wymieniona była już w XIII wieku.
Po pierwszej wojnie światowej, na mocy Traktatu Wersalskiego, wieś została w Niemczech.
Około 1 km na zachód od obecnej zabudowy wsi, po prawej stronie szosy nr 213 do Choczewa znajduje się odnowiony XIX-wieczny cmentarz ewangelicki oraz okazały pomnik upamiętniający poległych w I wojnie światowej. Pomnik ten wzniesiono staraniem Wierschutziner Krieger Verein przed 10 rocznicą zakończenia tej strasznej wojny. Ustawiony został na otoczonym słupkami placyku i poświęcony przez żarnowieckiego księdza Kurta Reicha 24.VII 1927 r. Bryłę monumentu wykonano z kilkunastu warstw kamieni i zwieńczono kamiennymi kulami oraz wykutym w kamieniu wojskowym hełmem. Od frontu, po środku znajduje się granitowa tablica zawierająca czterdzieści cztery nazwiska mieszkańców wsi i okolic, poległych w latach 1914-18. Tablica ta nosi ślady trafienia pociskami broni strzeleckiej (z 1945 roku?), jest spękana i naprawiana.
Poniżej znajduje się nowsza tablica poświęcona pamięci poległych i zaginionych w II wojnie światowej.
Tekst ze strony www.kaszubypolnocne.pl